Realizacja "Planu odnowy miejscowości Smolnica"
Z ponad dwuletniej perspektywy (poniższy Opis planowanych zadań... został opublikowany w tym miejscu 22 grudnia 2007 r.) warto spojrzeć na przebieg i realizację planowanych przedsięwzięć.
Zabytkowy kościół św. Bartłomieja na cmentarzu
Już jesienią 2007 roku podjęto prace przy zabezpieczeniu zabytkowego kościoła. Zostały zrekonstruowane okna oraz odnowiono wewnętrzne drzwi.
W styczniu 2008 r., po trwających kilka lat procedurach, Parafia uzyskała własność cmentarza, została założona Księga Wieczysta, co otwarło możliwość składania wniosków o dofinansowanie prac przy remoncie drewnianego, cmenratnego kościoła.
Dokumentacja remontowo-konserwatorska była przygotowana. Jeszcze w styczniu został złożony wniosek, który został uwieńczony dotacją Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Prace zostały podjęte, w terminie zakończone oraz rozliczone. Ze strony parafialnej jest dostęp do galerii przedstawiającej prace w edycji 2008 r.
Również rok 2009 zaobfitował w udzielone Parafii dotacje na prace remontowo-konserwatorskie w drewnianym kościele. Z przebiegiem tych prac również można zapoznać się w galerii.
Mimo dotacji kilku instytucji nie obyło się bez wkładu własnego Parafii, którego wartość sięga 120 tyś. zł. Ostanie należności za 2009 zostały spłacone do końca lutego 2010 roku.
Przygotowana jest kolejna edycja prac w zabytkowym kościele w roku 2010. Zostały również przygotowane i złożone wnioski o ich dofinansowanie. Obecnie czekamy na rozwiązywanie się kolejnych konkursów i naborów wniosków.
Parking
Realizowny jest również projekt remontu parkingu. Nie udała się procedura złożenia wniosku na refinansowanie zadania Kształtowania przestrzeni publicznej... - remont parkingu przy kościele NMP Królowej w Smolnicy związanego z programem "PROW 2007-2013" w lutym 2009 roku ze względu na sposób finansowania przewidziany w regulaminie. Parafii nie stać na przedstawienie finansowania zadania w 100%, aby po jego realizacji i rozliczeniu, kolejnym wnioskiem o płatność poprosić o refinansowanie części poniesionych kosztów.
Wiosną 2009 roku podjęto jednak remont korzystając z przygotowywanego od kilku lat "zaplecza finansowego" na to zadanie.
W 2009 roku wykonano przyłącze kanalizacji deszczowej na parkingu do kanalizacji deszczowej w drodze. Równolegle realizowano system drenów francuskich odpowiedzialnych za odprowadzenie wód gruntowych migrujących i obecnych na terenie parkingu. Jako separatorów użyto geosyntetyków.
Po wykorytowaniu terenu parkingu, na geowłokninie została wykonana podbudowa z żużla wielkopiecowego o założonej grubości conajmniej 40 cm. Pomiar modułu odkształcenia podłoża dał wynik bardzo dobry. Jego średnia wartość wyniosła 120,3 MPa. Badania wykonała firma Inora z Gliwic (również dostawca geosyntetyków).
Opis planowanych zadań w perspektywie 7 lat od dnia przyjęcia dokumentu (opracowany przez Parafię Rzymskokatolicką w Smolnicy)
Opis planowanych przedsięwzięć
19 grudnia 2007 roku na posiedzeniu Rady Miasta i Gminy Sośnicowice Radni Uchwałą Nr X/124/2007 przyjęli Plan odnowy wsi Smolnica na lata 2007-2013. Plan odnowy wsi został przygotowany przez Radę Sołecką Smolnicy i Parafię Rzymskokatolicką św. Bartłomieja w Smolnicy jako dokument - załącznik do wniosku na pozyskanie środków unijnych z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013. Dokument jest opublikowany w BIP Miasta i Gminu Sośnicowice jako załącznik do Uchwały.
Kształtowanie centrum wsi to przedsięwzięcie wpisane w planowane kierunki rozwoju Smolnicy w dziedzinie infrastruktury i przestrzeni. Szczególnego znaczenia nabierają tu dwa ośrodki historyczno-kulturowe, spełniające jednocześnie w lokalnej społeczności funkcje kultowe. Są nimi kościół parafialny pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny Królowej z fragmentami Tryptyku Smolnickiego oraz sąsiadujący z nim stary drewniany kościół cmentarny pod wezwaniem św. Bartłomieja z barokowym portatywem z początku XIX w. Oba obiekty posiadają przestrzeń do zagospodarowania.
Planowane są inwestycje mające na celu doprowadzenie obu obiektów do bardziej ożywionego kultu (ruch pielgrzymkowy związany z Rudami i innymi zabytkowymi kościołami drewnianymi), ruchu turystycznego (Szlak Architektury Drewnianej i ścieżki rowerowe) oraz do przygotowania ich jako żywych świadków historii i kultury regionu.
Najcenniejszym smolnickim zabytkiem jest Tryptyk Smolnicki, którego fragmenty znajdują się w nowym kościele. Już trwają starania mające na celu zwrócenie przez Muzeum w Raciborzu elementów Tryptyku Parafii w celu scalenia go. Odbyły się także wstępne rozmowy Parafii z przedstawicielem Wojewódzkiego Urzędu Konserwatora Zabytków w Katowicach i pracownią konserwatorską z Torunia dotyczące programu konserwacji i zakresu prac konserwatorskich. Działania te przybiorą bardziej wartki bieg, kiedy zostanie opracowany szczegółowy Harmonogram planowanego przedsięwzięcia. Wraz z podjęciem tego zadania pójdą prace związane z adaptacją wnętrza kościoła, aby we właściwy sposób wyeksponować Tryptyk. Mogą być konieczne prace związane z zabezpieczeniem zabytku zarówno w sferze wpływów atmosferycznych (izolacja termiczna witrażu w prezbiterium) jak i umożliwienia jego bezpiecznej ekspozycji (drzwi, przeszklenia, instalacja alarmowa). Korzystny dla zabytku drewnianego mikroklimat wraz z absorpcją wilgotności zapewniają w kościele skośne połacie stropu z drzewa modrzewiowego. Nie bez znaczenia jest również nowa izolacja termiczna dachu.
Obiektem graniczącym z kościołem jest miejscowo utwardzony szutrem parking. Niekorzystny układ cieków wodnych sprawia, że woda z wyżej położonych obszarów spływa lub sączy się na teren parkingu, a ukształtowanie terenu powoduje, że z parkingu wypływa na drogę powiatową powodując jej zalewanie. Zamarzając niszczy strukturę drogi oraz powoduje zagrożenie dla ruchu drogowego. Wykonanie drenów, kanalizacji deszczowej oraz utwardzenie nawierzchni parkingu to na chwilę obecną najważniejsza, priorytetowa inwestycja. W sferze projektowej jest zamknięta. Inwestycji towarzyszyć będą prace nad oświetleniem terenu oraz przygotowanie niezbędnej informacji turystycznej. Parking posłuży zarówno odwiedzającym nowy kościół, stary cmentarny jak i pragnącym pieszo lub na rowerze skorzystać z uroków okolicy.
Drugim obiektem wpisanym w Szlak Architektury Drewnianej, który ożywi i podniesie walory turystyczne wsi jest drewniany kościół cmentarny z początku XVII w. Został już przygotowany dla niego program renowacji. Obejmuje on jednak jedynie zachowanie struktury obiektu. Opracowania wymagałyby takie dziedziny jak: wymiana stolarki okiennej, renowacja i częściowa odbudowa barokowego portatywu, projekt adaptacyjny wnętrza z przeznaczeniem kościoła na cele kultu jak i jako obiekt dla propagowania kultury (koncerty, wieczornice, wystawy poświęcone sztuce chrześcijańskiej oraz historii i kulturze regionu). Nie bez znaczenia byłyby też prace nad instalacją oświetleniową i alarmową.
Odbudowy wymagałoby też ogrodzenie obu obiektów oraz zagospodarowanie i utwardzenie nawierzchni wokół starego i nowego kościoła.
Tak przygotowane kościoły służyłyby nie tylko miejscowej społeczności jako miejsce kultu, ale miałyby znaczenie kulturotwórcze i podnosiłyby turystyczną atrakcyjność regionu.
Walory historyczno-kulturowe kształtowanego centrum wsi uzupełnione zostaną walorami edukacyjno-dydaktycznymi. Planowane jest osiągnięcie ich poprzez organizowanie wydarzeń kulturalnych w powiązaniu z ośrodkami kultury w Gliwicach, Katowicach czy Rudach i wpisanie Smolnicy w mapy miejsc animacji kultury.
Tej dziedzinie podniesienia turystyczno-regionalnej atrakcyjności Smolnicy jako nawiązanie do spuścizny kształtowania krajobrazu przez Opactwo Cysterskie w Rudach będzie służył opracowany projekt rekreacyjno-edukacyjnej ścieżki florystyczne na terenach parafialnych. Projekt obejmuje także założenie małej winnicy, jako impulsu do spotkań i dyskusji o kulturze.
Dla działań społecznych przewiduje się remont i adaptacja pomieszczeń parafialnych na potrzeby np. Caritas Parafii.
W zakresie działań w dziedzinie ekologii planowana jest inwestycja zamieniająca obecne ekonomiczne i ekologiczne ogrzewanie obiektów parafialnych na ekogroszek na ogrzewanie gazowe wspomagane energią elektryczną z zastosowaniem ogniw fotowoltaicznych.
Planowane przedsięwzięcia nie mają charakteru komercyjnego.
foto: Marcin Kozyra (lotnicze) i Korneliusz Matauszek
wizualizacja: Robiprojekt - Gliwice.
fragment projektu ścieżki: Wiśta Wio - Smolnica
